Gladyatörler Şehri: Kibyra

[Eros]

Kibyra, her ne kadar Helenist döneme ait bir isim gibi gelse de Anadolu’nun eski halklarından Luvi dilinde yazılmıştır. Ne anlamına geldiği ise bilinmemekte olan Kibyra tarihte gladyatörler şehri olarak da bilinmekte ve günümüzde Burdur iline bağlı Gölhisar ilçesinde bulunmaktadır. Kent üç hâkim tepe üzerine kurulmuş kuzeyinde Frigya, Batıda Karya ve Likya, Doğuda ise Psidya bulunmaktadır. Güneydeki limanları iç bölgelere bağlama noktası olan Kibyra kenti Roma döneminde en ihtişamlı zamanlarını yaşamıştır.



Kibyra Antik Kenti’nin girişinde kralların mezarları ile halka ait oda şeklinde mezarlar bizi karşılıyor.

Şehre doğru ilerlediğimizde ‘’Gladyatörler Şehri’’ denilmesinin sebeplerini görmeye başlıyoruz yavaş yavaş, uzunluğu 200 metreye yakın olan ve bugüne kadar gün yüzüne en sağlam şekilde çıkarılmış STADION, gladyatörler şehri ismini hak ettiğini gösteriyor. Stadyuma açılan yolda gladyatör mezarlarını ve gladyatörlerin savaşlarını anlatan resimleri duvarlarda görebiliyoruz.

Kibyra kenti bir kavşak noktasında olan, tarımın yanında ticaretinde yapıldığı ve dört farklı dilin konuşulduğu bir şehir. Tarihleri boyunca kendi paralarını basmaları ise güçlü ve bağımsızlıklarına düşkün olduklarını gösteriyor.

Bir diğer hâkim tepeye ulaştığımızda Anadolu’nun en büyük antik meclis evi (3900 kişilik) Odeion karşımıza çıkıyor. Üstü kapalı olan bu yapıt; döneminde meclis binası, müzik evi, mahkeme, kışın tiyatro olarak kullanılmış. Bu yapıtı asıl önemli kılan ise zeminde bulunan 1700 yıllık 560 m2 olan ve yüzde 95’i sağlam şekilde gün yüzüne çıkarılan, renkli mermerlerle yapılmasıyla dünyada bir ilk olan ‘’Medusa’’ mozaiği. Bu mozaik, eşsiz güzelliği ile sizi taşa çevirmek için bekliyor.





Bir sonraki durağımız olan Agora’nın, tipik Roma dönemi izleri taşıdığını görebiliyoruz. Kibyra Antik Kenti’nin Agora’sında yapı boyunca uzanan bir sütunlu cadde ve bunun her iki kenarında da dükkânlar, kazılar sonucunda ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca Agora Sütunlu Caddesi’nin ana cadde ile birleştiği noktada, orijinalinde bir tapınağın kutsal alanına girişi sağlayan görkemli bezemelere sahip kapı, kazı çalışmaları sonrasında yeniden ayağa kaldırılmıştır.





Geç Roma dönemine ait izler taşıyan Hamam ise ülkemizde sağlam olarak gün yüzüne çıkarılan ilk yapıttır. Kibyra kentinin altyapısı ise şu anki haliyle bile günümüzdeki birçok şehrin alt yapısından daha sağlam durumda.



Kibyra’nın tiyatrosu ise yarı dairesel planlanmış. Üç katlı oturma sırası, beş kapılı sahne binası ve yaklaşık sekiz bin kişilik izleyici kapasitesiyle Anadolu’daki büyük tiyatrolar arasında yer alıyor. İki farklı evrede tamamlanan tiyatronun son evresinde  (Yak. MS 2. yüzyıl sonları) en üst oturma bölümü eklenerek yapı tamamlanmıştır.



Kazılıp gün yüzüne çıkarılması gereken çok büyük alanların olduğunu ilerledikçe görebiliyoruz. 8-10 yıldır yapılan kazılar Efes’te yapılan kazılarla kıyasladığımızda ise Kibyra Antik Kenti için kazıların çok yeni olduğunu söyleyebiliriz.

[Jon]

ülkemiz diye demiyorum ama gezilecek yerler bitmekle bitmez ciddili
ünlü medua mozaiğinden haberim vardı ama burda olduğunu bilmiyordum, ilgiyle okudum ama enfes bir yermiş.